یکی از جاذبه های گردشگری اطراف اردبیل دریاچه شورابیل است که قبلاً بسیار شور بوده اما امروزه با افزودن آب شیرین ، شوری آن کاهش یافته به گونه ای که نوعی ماهی در آن پرورش می یابد.

 این دریاچه دارای امکانات تفریحی ، ورزشی و فرهنگی بسیاری از جمله قایقرانی ، پیست دو و میدانی، دوچرخه سواری، باغ وحش، هتلهای مجهز و زیبا، زمین بازی برای کودکان، رستوران در وسط دریاچه و… است. این دریاچه در 48 کیلومتری جنوب شرقی اردبیل به سمت خلخال واقع شده است.

مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی از نظر معماری اسلامی از اهمیت بالایی برخوردار است. شاه اسماعیل اول و چند تن از سران صفوی در این مجموعه تاریخی دفن شده اند. معماری این بنا شبیه به معماری دوره رنسانس است و هنر خالص شرقی را به خوبی با کاشی کاری ، طرح ها ، قاب ها ، پنجره ها و آجرکاری ها به خوبی نمایش داده میشود. این مجموعه تاریخی شاهکارهای دوره اسلامی است که روی بنایی از دوره مغول ساخته شده است.

 سه موزه تخصصی باستان شناسی ، موزه سنگ و کتابخانه تخصصی مقبره شیخ صفی و موزه چینی ها در این مجموعه تاریخی وجود دارد. موزه چینی ها با قدمتی حدود 400سال ، در قسمت شرقی رواق اصلی مجموعه شیخ صفی الدین اردبیلی واقع شده است و توسط شیخ بهایی ، دانشمند و محقق صفوی طراحی شده است.

برای دیدن یکی دیگر از جاذبه های گردشگری استان اردبیل که یکی از زیباترین و بی نظیرترین مکانهای دیدنی به حساب می آید، به 30 کیلومتری اردبیل سفر کنید. "جنگل فندقلو" نام این شگفتی طبیعی دیدنی است که با چشم انداز دیدنی و جنگلهای مرتفع ، گذرگاه زیبا و شگفت انگیز حیران به همراه چندین پوشش گیاهی بومی ، یکی از پر بازدیدترین مکانهای توریستی در اردبیل را تشکیل داده است.

در حقیقت ، این منطقه از استان اردبیل همه ساله میزبان مسافران و گردشگران زیادی است که برای دیدن طبیعت بی نظیر آن به این منطقه می آیند. جالب است بدانید که در جنگل فندقلو می توان شاهد رشد و زراعت گیاهان کمیاب بود که خود از ویژگی های بارز این متطقه است. نکته جالب و شنیدنی دیگر درباره جنگل فندقلو وجود استخر با خاصیت درمانی است که به "مشه سویی" معروف است.

غار یخگان خلخال در ارتفاع 2400 کیلومتری از سطح دریا و 77 کیلومتری مرکز شهر خلخال در اردبیل واقع شده است. این غار در مساحتی به وسعت  1100 هکتار قرار دارد و به دلیل خاصیت یخچالی در بخشی از آن، غار یخگان نامیده می شود. ورودی کوچک نیم متر طول دارد که از طریق یک راهرو باریک به طول 10 متر و عرض 50 سانتی متر به یک سالن بزرگ منتهی می شود. طول و عرض سالن به ترتیب 36.5 و 15 متر است و حداکثر ارتفاع آن حدود 12 متر است.

غار یخگان ورودی دیگری دارد که از ورودی اصلی باریک تر است و برای ورود و خروج از آن استفاده نمی شود. هوای داخل غار سرد و بسیار مرطوب و نمناک است و همین امر باعث شده است تا حوضچه های آب به عمق 1.5 متر در ضلع شرقی کف غار شکل بگیرد.

شکل گیری بلور های یخی به شکل قندیل و ورق های نازک بر روی سطح دیوارها و سقف غار ، غار یخی را به مکانی خاص تبدیل کرده است. ویژگی منحصر به فرد غار یخگان باعث شده است که ساکنان آن منطقه در فصول گرم سال از این غار به عنوان یخچال استفاده کنند. یخگان که معجزه خلخال و اردبیل است ، در سال 1981 به ثبت ملی رسیده و به عنوان یک اثر طبیعی شناخته می شود.

اردبیل یا Artaville یا Ortabel یک کلمه آذری است که ترکیبی از دو کلمه  Arta یا Orta به معنای "مرکز یا میانه" است که به "ارد" تبدیل شده و "Will یا Bael"  به معنای "سرزمین هموار" است. در مناطق تالش نشین استان ، اردبیل هنوز "اردویل" خوانده می شود که به معنای "منطقه مقدس" است. این شهر قبل و بعد از اسلام مرکز آذربایجان بود.

در طول تاریخ ، اردبیل با نامهای مختلفی چون "دارالارشاد" ، "دارالملک" ، "دارالعرفان" ، "دارالامان" و "شهر مقدس (آرتاویل)" شناخته شده است. در دوره‌های مختلف، مرکز ایالت آذربایجان بوده و به‌علت قرارداشتن در مسیر جاده ابریشم، از رونق اقتصادی بسیار خوبی، برخوردار بوده‌است.

این شهر همچنین مرکز شهر اردبیل است. اردبیل یکی از شهرهای باستانی و تاریخی ایران است. این شهر در نزدیکی مرز جمهوری آذربایجان واقع شده و یکی از سردترین شهرهای ایران است که دارای جاذبه های طبیعی بسیاری است. این شهر در 220 کیلومتری تبریز و 580 کیلومتری تهران واقع شده است.